Willem Dafoe, wat is het leukste aan wonen in Italië? "De balans tussen werk en privé."

De stem, het timbre, is onmiskenbaar, licht schor maar toch rijk. De mysterieuze aura die Willem Dafoe vaak op het scherm omringt, vervaagt echter in gesprekken: de Amerikaanse acteur, die een paar weken geleden zeventig werd, komt op deze donderdagmiddag in Locarno buitengewoon vriendelijk en benaderbaar over. Over een paar uur presenteert hij de wereldpremière van "The Birthday Party" op de Piazza Grande met de Spaanse regisseur Miguel Ángel Jiménez. Daarin speelt hij de miljardair Marcos, wiens extravagante feest voor zijn dochter op zijn privé-Griekse eiland tot een veelheid aan ontwarrende omstandigheden leidt.

Willem Dafoe verloor ooit zijn hart aan het theater, maar dankt zijn roem aan de film. Zijn palmares omvat namen van grote regisseurs zoals David Lynch, Martin Scorsese en Lars von Trier, evenals mijlpalen in de filmgeschiedenis, van Platoon tot Antichrist en Poor Things. Hij speelde Jezus en Van Gogh, een vampierjager én een vampier. Zelfs in bijrollen maakt hij een blijvende indruk zonder opdringerig te zijn. In meer dan 150 filmrollen belichaamde hij veelal het zogenaamde goede, maar het zijn zijn schurken die in het collectieve geheugen sluimeren.

Hij is niet het type acteur dat graag gedetailleerde beschrijvingen van zijn filmpersonages aan de media geeft. Toen hem ernaar werd gevraagd tijdens de persconferentie vóór het interview, antwoordde hij: "Ik ga Marcos niet uitleggen, ik speel hem." Het enige juiste antwoord op dergelijke vragen, dus het is beter om de vraag over te slaan.

Willem Dafoe, je woont met je vrouw, niet ver van Locarno, in Rome. Wat is het mooiste aan Italië?

Werk-privébalans, tenminste in mijn omgeving. Ik heb een appartement in het centrum, maar ik breng het grootste deel van mijn tijd door op onze boerderij net buiten.

Ze doen wat de filosofen van de Italiaanse Renaissance deden: zij vonden de vita contemplativa op het platteland en de vita activa in de steden.

Ah, dat wist ik niet, maar dat is precies wat ik doe. Oh, je hebt een tas van het Filmfestival van Venetië! Uit welk jaar komt die?

Ik weet het niet meer precies, maar laten we die twaalf minuten gesprek in je voordeel gebruiken. Je slaagt erin iets te doen wat maar weinigen in je vakgebied lukt: je combineert enorme veelzijdigheid met een hoge mate van erkenning. Hoe bereik je dat?

De afwisseling in rollen en films ontstaat automatisch: vanuit mijn nieuwsgierigheid naar veel dingen, die me drijft, zowel in mijn werk als in mijn leven. Ik wil zoveel mogelijk verschillende dingen doen. Maar dat zegt niets over de kwaliteit. Ik onderscheid twee typen acteurs: sommigen hebben een prachtige persoonlijkheid waar ze hun materiaal omheen kunnen bouwen; anderen komen naar het materiaal en het vormt hen. Ik geef de voorkeur aan deze aanpak, omdat ik acteren als een avontuur zie. Tegelijkertijd zijn mijn stem en gezicht behoorlijk uniek. Ik experimenteer zelden met accenten of het veranderen van mijn neus. Maar soms doe ik dat soort dingen wel.

Bijvoorbeeld in David Lynch's "Wild at Heart" uit 1990: haar Bobby Peru met zijn atrofische tanden spookte door mijn nachtmerries.

Ik ook. En soms prikkelt zoiets van buitenaf je verbeelding enorm. Met dat kunstgebit in mijn mond kreeg ik hem niet meer dicht. Ik wilde meteen met iedereen ruziemaken en ze pesten; het maakte me tot een soort wilde hond. Probeer dat nu maar eens. Nee, niet dichtdoen, maar open je mond! Dat verandert de boel.

Je hebt inmiddels ruim honderd filmrollen gespeeld. Vraag je je soms wel eens af wie je werkelijk bent?

Niet echt. Ik ben ervan overtuigd dat persoonlijkheid flexibel is. Het als vaststaand beschouwen is een illusie. En frequent acteren bevordert dit besef: om in een rol te kruipen, moet je tot op zekere hoogte afstand doen van het idee van wie je bent en hoe je denkt, inclusief je eigen voorkeuren. Ik heb dit proces vaak genoeg doorgemaakt. Als je dit eenmaal beseft, is het leven veel vrijer; je kunt genieten van het leven en de wonderen ervan. En hoe minder je probeert een identiteit te behouden en te beschermen, hoe gevoeliger en behulpzamer je kunt zijn voor jezelf en anderen.

Je benadrukt in interviews dat je eigenlijk een heel normale man bent. Vind je jezelf echt niets bijzonders?

Het enige wat ik weet, is dat ik me volledig aan een project kan wijden. Dat is mijn talent. Maar ben ik daarbuiten bijzonder? Ik weet het niet. Ik heb gevonden wat ik graag doe. Dus ik twijfel er niet aan.

Aan welke taken zou je deze toewijding wijden als je het acteren niet had ontdekt?

Misschien mijn relatie met de natuur. Ik heb sowieso geen hobby's.

Tuinieren misschien?

Dit is geen hobby, dit is het leven! Ik plant wat ik eet.

Hoe verschilt de voorbereiding op de rol van de fictieve miljardair Marcos van de voorbereiding op de rol van Vincent van Gogh?

Je moet de sleutel tot elk van deze rollen vinden om er toegang toe te krijgen. Bobby Peru in "Wild at Heart" was een fantastische rol, maar ik hoefde er weinig voor te doen; hij zat in mijn verbeelding. Voor andere rollen moet je veel lezen en studeren, zoals die van Van Gogh. De sleutel tot deze rol was schilderen: ik leerde het, en het opende een andere kijk op de dingen. Ik vind een personage als Marcos daarentegen door me te verdiepen in zijn familie; ik omarm Griekenland en een levensstijl, althans voor even. Daardoor begin ik mezelf ook anders te zien.

Het gaat over een man met enorme macht en veel geld die gelooft dat hij er alles mee kan bereiken. Een beetje zoals Donald Trump misschien. Maar je bent het waarschijnlijk zat om over hem te praten.

Ik wil helemaal niet over hem praten, en die vergelijking gaat wel erg ver. Het zijn twee totaal verschillende personages. Deze film gaat over de menselijke natuur, vooral de mannelijke. Ik heb geen seconde aan Trump gedacht. Ik probeer sowieso zo min mogelijk aan hem te denken.

In Zwitserland heeft iedereen het weer over hem vanwege de importheffingen. U hebt zelf maanden geleden kritiek geuit op Trump toen hij de theateractiviteiten van het Kennedy Center in Washington wilde overnemen. Hoe is de situatie daar verder ontwikkeld?

Ik heb er niet verder op ingegaan. Hij zegt zoveel dingen en doet ze vervolgens niet. Het is allemaal verschrikkelijk, voor ons en voor de wereld. Maar hij blijft niet hangen.

Niets in deze wereld duurt eeuwig.

God zij dank!